موبد اردشیر خورشیدیان :
هزاران سال پيش اشوزرتشت، اشا و هنجار هستي را شناخت و اساس خود را بر يكتا پرستي استوار كرد. و نماز را نياز بشر و تنها سزاوار اهورا مزدا(داناي بزرگ هستي بخش) دانست.
نور و آتش در همه دين‌هاي بزرگ، نمونه و مظهر پروردگار به شمار مي‌آيند. در تورات موسي(ع) يَهُوَه (خداي يهود) در زبانه‌هاي آتش در كوه طور بر پيامبر ظاهر مي‌شود. درانجيل كتاب آسماني حضرت عيسي(ع) آمده كه خداوند نور مطلق است و ظلمت وتيرگي در او راه ندارد. در قرآن كريم نيز در سوره نور آيه 35 ، الله «نور السماوات و الارض» شناخته شده است.
اشوزرتشت نيز خداوند را «شيدان شيد» دانسته و در همه ذرات طبيعت در تجلي مي‌بيند و بر اساس اين باور، پرستش‌سوي(قبله‌ي) زرتشتيان را نور قرار داده است.
زرتشتيان در شبانه‌روز پنج بار با تني پاك و رواني آماده رو به سوي نور، بامداد رو به خاور(:شرق)، پسين رو به باختر(:غرب) و شب‌ها در مقابل ماه يا آتشي سوزان يا شمعي يا چراغي روشن ايستاده و نمازهاي بايسته را به اهورامزدا پيشكش مي‌نمايد.
آتش در دين زرتشت نماد راستي است (چراكه آتش تنها ماده‌اي است كه پليدي را به خود نمي‌گيرد و هميشه و در همه حال به سوي بالا مي‌رود و ماهيت اصلي خود را حفظ مي‌كند و خود مي‌سوزد و جهاني را گرما و نور مي‌بخشد).
اشون‌ها يا راستي‌جويان نيز همانند آتشِ آتشكده در همه حال يكسان و يك‌رنگ بوده، خود را به پليدي‌ها نمي‌آلايند و نور و شادي و گرما و انرژي به جامعه مي‌بخشند.
آريايي‌ها همزمان با اشوزرتشت، در مناطق شمالي ايران كه بسيار سرد و زمستان طولاني داشت، زندگي مي‌كردند و آيين بيشتر مردم طبيعت‌پرستي بود و چون همه به آتش براي روشنايي و گرم كردن خانه‌ و كاشانه و پختن غذا و غيره نيازمند بودند و كبريت نيز وجود نداشت و فراهم كردن آتش بسيار سخت و وقت‌گير بود، آتش در محلي به نام آتشكده هميشه روشن نگاه مي‌داشتند.
اشوزرتشت پيامبر، وجود اين مكان را بسيار لازم و حياتي تشخيص داد و با اضافه كردن آتش آتشكده با آتش 16 طبقه اجتماع (آهنگر و مسگر و نانوا و خانه‌دار و غيره ) مفاهيمي معنوي به آن بخشيد و به صورت پرچمي سپنتايي(مقدس) درآورد.
زرتشتيان آتش موجود در آتشكده را نماد موجوديت خود يا به عبارتي پرچم و درفش دين زرتشت با چندين هزار سال هويت ملي و ديني و فرهنگي خود مي‌دانند و به‌وسيله موبد آتشبند (آترَوَن) ، هميشه روشن نگاه مي‌دارند.
آتشكده‌‌ها در طول تاريخ به نام‌هاي دَرِمهر- آدريان ، آتش بهرام(ورهرام) ناميده مي‌شده و در طول تاريخ علاوه بر نيايشگاه زرتشتيان،‌ مجتمع ديني، فرهنگي و اجتماعي نيز بوده است.
پرستش‌سو يا قبله جهتي است كه پيروان هر آييني در سراسر جهان همواره رو به سوي آن به نيايش خدا مي‌پردازند، از اين رو هرگز در طول تاريخ قبله زرتشتيان آتش نبوده و مزداپرستان تنها در محل آتشكده، روي به‌سوي آتش كه نقش پرچم را ايفا مي‌نمايد، توجه دارند حتا همسايگان آتشكده نيز رو به‌سوي آتشكده نماز نمي‌گذارند، و هيچ بهديني از ديگر زرتشتيان نمي‌پرسد كه آدريان شهر در كدام جهت است تا پرستش سوي خود قراردهد. بلكه هميشه رو به ‌سوي نور ايستاده و اهورامزدا و داده‌هايش را مي‌ستايند و با او راز و نياز مي‌كند.
مهار آتش و چگونگي استفاده بهينه از آن يكي از مهمترين كشفيات بشر بود كه به تمدن و پيشرفت انسان سرعتي افسانه‌اي بخشيد.
همه مردم جهان به نوعي آتش را دوست دارند و در آغاز پرستش خداي خود، مايلند كه شمعي را روشن كرده و به ستايش نيكي‌ها بپردازند. آتش المپيك هميشه روشن نگاه‌داشته مي‌شود و هر ساله با شكوهي بسيار در محل برگزاري المپيك برافراشته مي‌گردد. مراسم آتش افروزي و چراغاني و آتش بازي به هر بهانه شادي برانگيز، در سراسر جهان مرسوم و فرح‌بخش است.
آتش موجود در آتشكده يزد، از آتش كاريان (آتشكده فرنبغ پارس) كه يكي از سه آتشكده بزرگ دوره ساسانيان مي‌باشد، كه در سده پنجم ميلادي به عقداي يزد آورده شده و مدت هفتصد سال در آنجا روشن بوده‌است و سپس در سال 553 مهي(:قمري) خورشيدي برابر با 1174 ميلادي از عقدا به اردكان يزد نقل مكان مي‌يابد و مدت سيصد سال نيز در آن‌‌جا نگهداري مي‌شود. در سال 1318 خورشيدي برابر با 1940 ميلادي به محل كنوني،‌ آورده شده و تا به امروز روشن نگه‌داشته شده است. و همه ساله با آتش 16 طبقه اجتماع «بزرگ» مي‌شده است.
از باستاني‌ترين دوران، آتشكده‌ها ساده و بدون زرق و برق ساخته مي‌شده است. سرستون‌ها و زوارهاي سنگي آتشكده يزد با نقوشي برجسته و زيبا كار هنرمندان سنگ‌تراش اصفهاني بوده و از معماري آتشكده‌هاي پارسيان هند الهام گرفته است.